Brzeżanka

Na zdjęciu: Kościół filialny parafii Strzyżów pw. Matki Bożej Różańcowej w Brzeżance, fot. Rafał Godek

Brzeżanka – wieś w gminie Strzyżów, położona w obrębie Czarnorzecko-StrzyżowskiegoParku Krajobrazowego, w dolinie potoku Brzeżanka i jego dopływów, przy drodze powiatowej nr 1937 R Wysoka Strzyżowska – Brzeżanka – Strzyżów. Zajmuje powierzchnię 609,47 ha i liczy 336 mieszkańców (2011 r.)^[1]. Sąsiaduje z: Wysoką Strzyżowską, Gbiskami, Godową i Bonarówką. Nazwa wioski związana jest najprawdopodobniej ze słowem brzeg, który oznacza m.in. bok wąwozu, pagórek, wzgórze, urwisko, krawędź^[2]. Jak wynika z przekazów źródłowych, Brzeżanka istniała już w XV w. Potwierdza to dokument z 1480 r., w którym nazwa wioski wymieniona jest jako Brzezyanka^[3]. W XV w. Brzeżanka była własnością Pakosza, mającego w posiadaniu szereg innych wsi na tym terenie – m.in. Żyznów, Godową i Gbiska. Później należała do Mikołaja Strzyżowskiego, Bączalskich, a pod koniec XVIII w. do Trzecieskich^[4]. W XIX w. i w I połowie XX w. nastąpił intensywny rozwój miejscowości. W 1910 r. oddano do użytku budynek szkolny, a w 1936 r. murowaną kaplicę^[5], rozbudowaną w 1981 r. jako kościół filialny pw. Matki Bożej Różańcowej, poświęcony w 1984 r.^[6], należący do Parafii Rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i Bożego Ciała w Strzyżowie.
Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: kościół filialny pw. Matki Bożej Różańcowej, Szkoła Podstawowa (od 1910 r.; od 1978 r. jako szkoła trzyklasowa z oddziałem przedszkolnym, od 2012 r. prowadzona przez Strzyżowskie Towarzystwo Oświatowe), Koło Gospodyń Wiejskich (od 1956 r.) oraz Ochotnicza Straż Pożarna (od 1954 r.). W Brzeżance warto zobaczyć m.in.: kapliczki przydrożne z przełomu XIX i XX w., w tym św. Jana Nepomucena z ok. 1870 r.; piękne widoki na zalesione wzgórza i położoną w dole rzekę Stobnicę i in. Ciekawostki: Na terenie Brzeżanki znajduje się domek myśliwski Koła Łowieckiego „Złota Jesień” w Strzyżowie i pole biwakowe Nadleśnictwa Strzyżów, z którego rozciąga się piękny widok na dolinę Stobnicy z Godową i częściowo widoczny Strzyżów. Przez pasmo Brzeżanki przebiegają dwa szlaki turystyczne: czarny: Czudec – Brzeżanka i zielony: Strzyżów – Brzeżanka – Bonarówka – Czarny Dział – Kamieniec – Krosno oraz dwie trasy rowerowe: ze Strzyżowa przez Brzeżankę do Godowej lub Wysokiej Strzyżowskiej^[7].