Lubla

Na zdjęciu: Zabytkowy kościół pw. św. Mikołaja w Lubli, fot. Michał Kut

Lubla – wieś w gminie Frysztak, położona nad potokiem Lubla, po obu stronach drogi wojewódzkiej nr 988 Babica –Warzyce oraz m.in. przy drodze powiatowej nr 1837R Sieklówka – Lubla. Graniczy z: Glinikiem Średnim, Glinikiem Dolnym, Widaczem oraz Nieplą, Bierówką i Sieklówką Dolną (powiat jasielski). Zajmuje powierzchnię 1554,93 ha i liczy 1445 mieszkańców (2011 r.)^[1]. Przez Lublę przebiega Szlak Architektury Drewnianej, którego jednym z najcenniejszych zabytków jest późnogotycki, modrzewiowy Kościół Parafialny pw. św. Mikołaja, zbudowany w II połowie XV wieku z fundacji Mikołaja Grota^[2], opata zakonu cystersów w Koprzywnicy. Erygowana w 1277 r. parafia w Lubli należy do najstarszych na terenie powiatu strzyżowskiego. Nazwa wsi doczekała się kilku interpretacji. Ks. W. Sarna w publikacji z początków XX w. wywodzi ją od nazwy osobowej domniemanego założyciela – Lubli^[3]. K. Rymut wskazuje na jej pochodzenie od imion złożonych typu Lubomir^[4], B. Greszczuk i W. Daszykowska – Ruszel od imienia Luba, na co powołuje się także A. Myszka. Pierwsza historyczna wzmianka potwierdzająca istnienie Lubli pochodzi z 1185 r., kiedy to komes Mikołaj z rodu Bogoriów podarował ją na uposażenie klasztoru cystersów w Koprzywnicy. Potwierdzają to dokumenty z 1279 r.^[5]  i 1284 r.^[6]  W rękach opactwa Lubla pozostawała do 1782 r.^[7], następnie w związku z kasatą zakonów w monarchii Habsburgów trafiła do dóbr kameralnych cesarskich^[8], by w 1837 r. przejść w ręce autora „Pamiętników moich”, Jędrzeja Rogoyskiego, który w latach 1844 - 1885^[9]  wybudował tutaj nowy, okazały dwór (spalony w sierpniu 1944 r.). Ostatnimi właścicielami wsi była rodzina Dzianottów^[10].
Współcześnie w Lubli funkcjonują m.in.: Parafia pw. św. Mikołaja (1453 wiernych – 2016 r.^[11]), prowadzony przez Gminę Frysztak Zespół Szkół, w skład którego wchodzi: Przedszkole Publiczne i Szkoła Podstawowa im. św. Jana Kantego z klasami gimnazjalnymi do 2019 r. (szkolnictwo parafialne rozwijało się tutaj od ok. 1595 r. z przerwami, od 1863 r. jako szkoła gminna, po II wojnie światowej jako szkoła podstawowa, od 2002 r. jako Zespół Szkół, w skład którego do 31 sierpnia 2017 r. wchodziło również trzyletnie Gimnazjum Publiczne), oddział Gminnej Biblioteki Publicznej we Frysztaku (od 1957 r.), ośrodek zdrowia, Ochotnicza Straż Pożarna (od 1900 r.), Koło Gospodyń Wiejskich (od 1949 r.), Klub Sportowy „Orzeł” (od 1968 r.), posiadający m.in. własny stadion piłki nożnej i in. W Lubli warto zobaczyć: drewniany kościół pw. św. Mikołaja wraz z wyposażeniem, w tym obrazy, rzeźby i rzemiosło artystyczne o wysokich walorach historycznych, pozostałości założenia dworskiego, kapliczkę z początku XIX w. w przysiółku Bukowy Las, XIX w. kapliczkę wraz z  figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem przy drodze wojewódzkiej nr 988, kapliczkę ludową z II połowy XIX w. i in. Ciekawostki: Podczas II wojny światowej 1 VII 1944 r. w Lubli miał miejsce aliancki zrzut broni i zaopatrzenia wojskowego dla Obwodu Armii Krajowej Krosno. Dokonany przez samoloty wojskowe pod kryptonimem „Bastion” zrzut przyjęła Placówka Odbiorcza AK Frysztak – Przybówka. W działalność ruchu oporu zaangażowani byli m.in.: właściciel dworu Jan Kanty Dzianott, którego dom był schronieniem dla ściganych przez gestapo oraz miejscem spotkań oficerów sztabu Inspektoratu Armii Krajowej oraz Ks. Walenty Jasionowski, pełniący funkcję kapelana Inspektoratu AK na Podkarpaciu^[12].