X Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w powiecie strzyżowskim
W dniach 22-28 stycznia 2018 roku na Podkarpaciu miały miejsce X Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Był to projekt, zainicjowany przez Zakład Historii i Kultury Żydów w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Honorowy patronat nad obchodami objął Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl. Do obchodów przyłączyły się placówki oświatowe i kulturalne w powiecie strzyżowskim.
Uroczystość upamiętniająca ofiary Holokaustu na Podkarpaciu zorganizowana została 23 stycznia br. w Centrum Kształcenia Praktycznego Zespołu Szkół w Czudcu. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych powiatu strzyżowskiego, gminy Czudec, instytucji oświatowych i kulturalnych a także młodzież szkolna i mieszkańcy gminy Czudec. Uczestnicy Obchodów wysłuchali prelekcji prof. Elżbiety Rączy „Stosunki polsko-żydowskie na przykładzie Podkarpacia" oraz wystąpienia Anny Oliwińskiej-Wacko poświęconego historii Żydów czudeckich i książce Jana Prokopowicza pt. „Zagłada i gehenna ocalenia".
Prelegentki ukazywały bezmiar tragedii społeczności żydowskiej w czasie II wojny światowej a także różnorodność zachowań Polaków w chwili próby z człowieczeństwa. Szczególne wrażenie na słuchaczach wywarły podane przykłady konkretnych osób, które z narażeniem życia własnego i swojej rodziny ratowały żydowskich współbraci, czyniąc to z potrzeby serca i w imię ludzkiej solidarności. Bardzo często ginęli okrutnie zamordowani przez niemieckich oprawców razem ze swoimi podopiecznymi. Marian Złotek przypomniał nazwiska bohaterskich, a często zapomnianych mieszkańców Pstrągowej, którzy pomagali przeżyć znanym sobie i nieznanym osobom pochodzenia żydowskiego. Bardzo wzruszające świadectwo ludzkiej dobroci i szlachetności złożyła Maria Bałchan, która przytoczyła wojenne wspomnienia swojej babci i mamy. Nastrój tamtego „mrocznego czasu" w wyjątkowy sposób oddała także piosenka Agnieszki Osieckiej „Miasteczko Bełz" w wykonaniu Aleksandry Szaro i Adriana Kuta. Dyrektor Zespołu Szkół w Czudcu Marta Proksa podziękowała organizatorom i uczestnikom uroczystości Obchodów oraz wyraziła nadzieję, że to ważne i ciekawe przedsięwzięcie będzie w przyszłości w Czudcu kontynuowane.
W Strzyżowie w ramach Obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna im. Zygmunta Leśnika zorganizowała 25 stycznia 2018 r. spacer ulicami miasta spod budynku synagogi (obecnie Biblioteka Miejska) pt. „Śladami strzyżowskich Żydów". Dwugodzinny spacer poprowadziła Marzena Łącka - historyk Miejskiego Zespołu Szkół w Strzyżowie. Tuż po spacerze w Bibliotece miało miejsce spotkanie „Holokaust w historii mówionej - pamięć o Zagładzie wśród mieszkańców Strzyżowa", które poprowadził Mirosław Czarnik. W spotkaniu udział wzięły i podzieliły się wspomnieniami: Anna Rzeszowska - prawnuczka Adolfa Tannenbauma - Żyda polskiego pochodzenia, który m.in. wybudował dom ludowy (obecnie Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie) oraz Lucia Retman - Polka żydowskiego pochodzenia urodzona w Dynowie, obecnie mieszkająca w Izraelu, która opowiedziała historię życia, swoją i rodziny w kontekście Holokaustu.
Także w gminie Niebylec zorganizowano uroczystość związaną z Obchodami Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Uroczystość miała miejsce w Domu Strażaka w Konieczkowej 26 stycznia br. Organizatorem był Wójt Gminy Niebylec, Towarzystwo Miłośników Ziemi Niebyleckiej oraz Gminny Ośrodek Kultury w Niebylcu. Rozpoczął je montaż słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej z Konieczkowej pod kierunkiem Marii Znamirowskiej oraz Agnieszki Strzały. Po przywitaniu zebranych przez wójta Zbigniewa Koraba głos zabrał dr hab. Wacław Wierzbieniec z Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, który mówił o Holokauście na Podkarpaciu. Następnie dr Antoni Chuchla - prezes TMZN oraz Agnieszka Cynar - dyrektor GOK mówili o Żydach w Niebylcu i w regionie. Na zakończenie mini koncert muzyki żydowskiej zaprezentowało Trio Galicyjskie a także wyświetlono film o niebyleckich Żydach. Dopełnieniem spotkania była wystawa fotograficzna Jana Macieja Maciucha z jego pobytu w Izraelu oraz ekspozycja eksponatów z Muzeum Społecznego z Konieczkowej.
Na zdjęciu: Dr hab. Wacław Wierzbieniec z Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego na spotkaniu w Konieczkowej. W tle Trio Galicyjskie.
[fot. GOK Niebylec. opr. W. Plezia]