Logo
Pogoda

18°C

  • sgps
  • e-puap
  • bip
  • Kontrast 1
  • Kontrast 2
  • Kontrast 3
  • Kontrast 4
Tłumacz

Tłumacz

STRZYŻÓW POGODA

Kozłówek

wydrukuj
Kozłówek

Na zdjęciu: Wnętrze kościoła filialnego parafii w Dobrzechowie pw. św. Doroty w Kozłówku, fot. Damian Lubojemski

Kozłówek – miejscowość w gminie Wiśniowa, graniczy z Jazową, Wiśniową, Kalembiną, Kożuchowem, Markuszową, Oparówką i Pietruszą Wolą (powiat krośnieński). Zajmuje powierzchnię 609,43 ha i liczy 472 mieszkańców (2011 r.)[1]. Badacze nazwę wioski wywodzą od nazwiska prawdopodobnego jej założyciela[2]. Według miejscowego przekazu ma ona pochodzić od żyjących w pobliskich lasach kozic[3]. Początkowo osada nazywała się Kozłów, z czasem jej nazwa została przekształcona w Kozłówek[4]Wieś lokowana była w I połowie XIV w.[5]  W 1399 r. wchodziła w skład rozległych włości, należących do jednego z Bogoriów – Dziersława Konopki[6]. Później przeszła w ręce Wacława z Kożuchowa[7], który w 1419 r. wraz z pozostałymi dobrami przekazał ją swoim synom: Piotrowi i Dziersławowi. W 1436 r. w wyniku podziału ojcowizny właścicielem wsi został Piotr, który w 1452 r. na jej terenie ufundował parafię[8], obejmującą tę miejscowość i osadę Odnoga (dzisiejszą Oparówkę). Powstał wówczas drewniany kościół pw. Świętej Doroty, którego pierwszym proboszczem został Grzegorz Tomasz z Kołaczyc[9].  Po przeszło 100 latach[10] Kozłówek został włączony do parafii dobrzechowskiej, a drewniana świątynia stała się Kościołem Filialnym Parafii pw. św. Stanisława Biskupa w Dobrzechowie. W 1877 r.[11]  bądź w 1881 r.[12]  staraniem proboszcza dobrzechowskiego ks. Feliksa Buchwalda w miejsce drewnianej zbudowano kaplicę murowaną, która służy mieszkańcom do dziś.
Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: kościół filialny pw. św. Doroty, Ochotnicza Straż Pożarna (od 1910 r.), Koło Gospodyń Wiejskich (od 1928 r.), prowadzona przez Gminę Wiśniowa Szkoła im. 5 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty z klasami I-III – filia Szkoły Podstawowej im. Wincentego Witosa w Markuszowej (powstanie pierwszej szkoły datuje się na 1859 r., od 2012 r. jako szkoła filialna, nadanie imienia - lata 80 – te XX w.), Fundacja „Troska” na Rzecz Wszechstronnego Rozwoju Dzieci i Młodzieży (w dawnym domu rodzinnym pochodzącego z Kozłówka ks. bpa Jana Niemca – biskupa pomocniczego diecezji kamieniecko – podolskiej na Ukrainie), Ludowy Klub Sportowy „Huragan” Kozłówek (od 1947 r.) i in. W Kozłówku warto zobaczyć m.in.: dziewiętnastowieczny kościół filialny pw. św. Doroty, we wnętrzu m.in.: późnogotycką rzeźbę św. Doroty z ok. 1460 r., barokowy prospekt organowy z przełomu XVII/XVIII w. oraz płaskorzeźbę Trójcy Świętej z połowy XVII w.; przydrożną, kamienną kapliczkę z 1905 r.; pomnik upamiętniający mieszkańców Kozłówka i Markuszowej zamordowanych w 1943 r. przez Niemców za pomoc w ukrywaniu Żydów i in. Ciekawostki: Zabytkowe organy w kościele w Kozłówku to jeden z najstarszych zachowanych instrumentów organowych znajdujących się na terenie diecezji rzeszowskiej. Wykonane zostały dla Kościoła Parafialnego pw. św. Stanisława Biskupa w Dobrzechowie i tam służyły do 1913 roku. Pierwsza wzmianka źródłowa o tym instrumencie pochodzi z 1748 r.
[13] 7 grudnia 2013 r. odrestaurowane organy zostały poświęcone przez ks. bpa J. Wątrobę, ordynariusza diecezji rzeszowskiej, w obecności ks. bpa J. Niemca, mieszkańców Kozłówka, proboszcza parafii w Dobrzechowie ks. M. Figury i parafian.

Przypisy

  1. ^ Na podstawie Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, www.stat.gov.pl, data pobrania: 19.10.2016 r.
  2. ^ Por. A. Myszka, Słownik toponimów powiatu strzyżowskiego, Rzeszów 2006, s. 18.
  3. ^ Por. http://www.kozlowek.podkarpacie.prv.pl/, data pobrania: 17.10.2016 r.
  4. ^ Por. A. Myszka, dz. cyt., s. 18.
  5. ^ Por. J. J. Fąfara, S. Tulik, Gmina Wiśniowa Przewodnik, Rzeszów 2013, s. 54.
  6. ^ Por. K. Baczkowski, Osadnictwo regionu strzyżowskiego do roku 1450, [w:] Studia nad dziejami Strzyżowa i okolic [red.] S. Cynarski, Rzeszów 1980, s. 70. 
  7. ^ Tamże, s. 77.
  8. ^ Por. K. Przystaś, Markuszowa, Kraków 1992, s. 13.
  9. ^ Por. http://free.of.pl/k/kozlowek, data pobrania: 19.10.2016 r.
  10. ^ Por. http://dobrzechow.parafia.info.pl, data pobrania: 19.10.2016 r.
  11. ^ Tamże
  12. ^ Tamże
  13. ^ Inf.  na podstawie maszynopisu referatu z 2014 r. ks. dra A. Widaka, referenta diecezjalnego w diecezji rzeszowskiej ds. organistów.