Logo
Pogoda

18°C

  • sgps
  • e-puap
  • bip
  • Kontrast 1
  • Kontrast 2
  • Kontrast 3
  • Kontrast 4
Tłumacz

Tłumacz

STRZYŻÓW POGODA

Tadeusz Mieczysław Szetela

wydrukuj
Tadeusz Mieczysław Szetela

Tadeusz Mieczysław Szetela, pseudonim "Radło", „Ada" (1901-1983), rolnik, regionalista, działacz ludowy, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej Polskiej. Urodził się 16 lutego 1901 r. w Dobrzechowie w rodzinie chłopskiej, był synem Wojciecha i Karoliny ze Zdonów. W1atach 1907-13 uczył się w szkole ludowej w Dobrzechowie, a dalszą wiedzę zdobywał jako samouk. W roku 1916 zadebiutował w krakowskiej „Prawdzie" (nr 31) wierszem Cześć polskim legionom. W listopadzie 1918 wstąpił do formującego się w Krakowie pułku artylerii. 13 grudnia 1918 r. złożył przysięgę w Sanoku, po czym brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej. W 1atach 1919-20 uczestniczył w wojnie polsko-sowieckiej, m.in. na froncie litewsko-białoruskim i Wołyniu. Zdemobilizowany w stopniu kaprala pod koniec listopada 1920, wrócił do Dobrzechowa. W roku 1921 był tam jednym z założycieli, a następnie sekretarzem koła Małopolskiego Związku Młodzieży przy Małopolskim Towarzystwie Rolniczym. W 1atach 1922-7 publikował wiersze i artykuły w wydawanym w Krakowie przez Wincentego Styrylskiego organie Związku, dwumiesięczniku „Młoda Polska". Był w latach 1922-37 naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Dobrzechowie, a w roku 1927 zorganizował tam mleczarnię. Należał do władz powiatowych PSL «Piast» w Strzyżowie, brał udział w pracach Kółka Rolniczego i Kasy Stefczyka.

W roku 1927 wstąpił do Zjednoczenia Ludu Polskiego Jakuba Bójki, które przystąpiło do BBWR. W1atach 1928-9 publikował artykuły w organie Małopolskiego Związku Straży Pożarnych, lwowskim miesięczniku „Walka z Pożarem". W Okręgowym Towarzystwie Rolniczym w Strzyżowie był w 1atach 1929-32 instruktorem rolnym. Działał w Związku Młodzieży Ludowej i Rolniczej, pełniąc funkcję prezesa okręgu strzyżowskiego oraz członka zarządu we Lwowie. W roku 1935 został wójtem w Strzyżowie. Z listy BBWR wybrano go na posła do Sejmu z okręgu nr 78 (pow. rzeszowski, brzozowski i kolbuszowski). Zasiadał w Sejmie w komisji rolnej oraz komisji zdrowia publicznego i opieki społecznej. Uczestniczył w dyskusjach nad kolejnymi preliminarzami budżetowymi. Dnia 28 maja 1936 r. w Warszawie wygłosił referat na ogólnopolskiej konferencji o kulturze wsi. W 1atach 1936-7 zasiadał w Zarządzie Głównym Centralnego Związku Młodej Wsi. Z rekomendacji Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych został w styczniu 1937 wybrany na radcę Lwowskiej Izby Rolniczej. Działał w Obozie Zjednoczenia Narodowego i 9 czerwca tego roku został przewodniczącym Prezydium Okręgu jego Organizacji Wiejskiej na woj. lwowskie. W tygodniku Obozu „Wieś Polska" (1938 nr 12) opublikował artykuł Kształtuje się państwowa myśl chłopska, w którym opowiedział się za osadnictwem chłopów polskich na kresach wschodnich. W Sejmie wypowiadał się 25 lutego 1937 r. o projekcie ustawy w sprawie zmiany rozporządzenia prezydenta RP o uchyleniu odrębności stanowych. Złożył 10 lutego następnego roku interpelację do ministra rolnictwa i reform rolnych w sprawie działalności prywatnych spółek leśnych oraz uczestniczył w dyskusji nad interpelacją posła Emeryka Hutten-Czapskiego w sprawie ograniczenia uprawnień zawodowych wojskowych w nabywaniu działek rolniczych i ogrodniczo-warzywnych. Kolejny raz wystąpił w Sejmie (18 III 31 III 1938 r.) jako sprawozdawca komisji rolnej, referując rządowy projekt ustawy o wspólnotach gruntowych. Po rozwiązaniu Sejmu wrócił do obowiązków wójta w Strzyżowie. Podczas okupacji niemieckiej, w październiku 1939 r. został mianowany wójtem komisarycznym; z funkcji tej odwołano go na początku 1941 r. W marcu 1939 r. został zaprzysiężony w ZWZ (od 1942 r. AK). Organizował w Dobrzechowie tajne nauczanie. W roku 1942 był przez krótki czas więziony.

Po zakończeniu wojny Tadeusz Szetela początkowo sympatyzował z PSL «Nowe Wyzwolenie» przeciwnym Stanisławowi Mikołajczykowi, ostatecznie jednak zaprzestał działalności politycznej i zajął się badaniem historii regionu. Należał do założycieli powstałego w roku 1967 Towarzystwa Miłośników Ziemi Strzyżowskiej i pełnił w nim funkcje wiceprezesa (1967-70, 1977-81), członka zarządu (1972-7, 1981-3) i prezesa (1975-7). Podczas obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego wygłosił 11 września 1960 r. w Dobrzechowie referat o dziejach rodzinnej wsi. W artykule Między fikcją powieściową a prawdą historyczną (Michalko z „Potopu" i jego pierwowzór) („Profile" 1969 nr 4) wywodził sienkiewiczowskiego bohatera z chłopstwa Rzeszowszczyzny. Uczestniczył w zebraniach przemyskiego i rzeszowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego. Napisał Zarys dziejów Kożuchowa (Rzeszów 1985, z przedmową Stefana Inglota), który w roku 1973 otrzymał trzecią nagrodę w konkursie Polskiego Towarzystwa Historycznego, a podsumowaniem jego badań stały się Dzieje Dobrzechowa. Opowieść o rodzinnej wsi (Rzeszów 1981, wyd. 2, Rzeszów 2003). Pozostawił wspomnienia doprowadzone do roku 1935 (niewydane, maszynopis w Muzeum Regionalnym w Strzyżowie). Zmarł 8 czerwca 1983 w Dobrzechowie, został pochowany 10 czerwca na miejscowym cmentarzu. Był odznaczony Odznaką Honorową «0rlęta» (1921), Brązowym Krzyżem Zasługi (1929), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 «Polska swemu obrońcy» (1936), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1938) oraz tytułem Zasłużony Działacz Kultury (1979).

W zawartym w roku 1926 małżeństwie z Marią Preisner (Prejsnar, zm. 1941) miał Tadeusz Szetela pięcioro dzieci: Czesławę (ur. 1927), polonistkę, nauczycielkę i metodyka, a także regionalistkę w Rzeszowie, Marię (ur. 1928), zamężną Haligowską, Adama (ur. 1931), Krystynę (ur. 1932), zamężną Wojtuń, pracownika bankowego w Rzeszowie i Strzyżowie, oraz Teresę (1936-2002), zamężną Zaucha, historyka sztuki w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie.

 

[Na podstawie tekstu Józefa Nowakowskiego opublikowanego w „Polskim Słowniku Biograficznym", t. XLVIII/2, zeszyt 197, Warszawa-Kraków 2012, s. 288-290. Opr. Wiesław Plezia]

Na zdjęciu Tadeusz Szetela, wójt Gminy Zbiorowej w Strzyżowie w latach 1935-1941.