Sadzimy miododajne drzewa i krzewy
Dzięki działaniu samorządu województwa coraz więcej nowych drzew i krzewów miododajnych na Podkarpaciu. Od sześciu lat Samorząd Województwa Podkarpackiego, prowadzi kampanię edukacyjną pn. „Rola pszczół miodnych w zachowaniu bioróżnorodności w rolnictwie”. Najważniejszym elementem tej kampanii jest sadzenie drzew miododajnych.
W jesienny kalendarz działań na rzecz wspierania pszczelarstwa w województwie wpisała się realizowana obecnie - wzorem lat ubiegłych akcja sadzenia roślin miododajnych. Rośliny te z czasem stają się źródłem nektaru dla pszczół oraz wzbogacają różnorodność biologiczną środowiska. W ten sposób co roku na Podkarpaciu przybywa kilka lub kilkanaście tysięcy nowych drzew. Zakup sadzonek jest możliwy w dużej mierze dzięki dotacji pozyskiwanej z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie.
Samorząd województwa realizuje program we współpracy z samorządami gminnymi oraz z Wojewódzkim Związkiem Pszczelarzy w Rzeszowie. Współpraca z jednostkami samorządowymi odbywa się na zasadzie zgłoszenia woli udziału w akcji, przy czym biorący udział, którzy deklarują współpracę w tym zakresie, zgodnie z regulaminem zobowiązują się do udostępnienia terenu pod nasadzenia, zorganizowanie sadzenia oraz dbanie, aby drzewka miały odpowiednie warunki do wzrostu. W ten sposób powstają skwery, alejki oraz zielone wyspy, które służą zarówno jako pożytek dla owadów zapylających, jak również miejsca odpoczynku. Współpraca z Wojewódzkim Związkiem Pszczelarzy w Rzeszowie polega na zleceniu organizacji rozdziału sadzonek na poszczególne koła pszczelarskie, które zostają zasadzone w pobliżu pasiek. W ciągu sześciu lat kampanii zakupionych i posadzonych zostało łącznie ponad 30.000 szt. sadzonek drzew miododajnych, między innymi: lip, akacji oraz klonów. Na te działania przeznaczono ok. 500 tys. zł.
W tym roku z zaproszenia do udziału w akcji skorzystało 95 samorządów, za pośrednictwem których zostanie wprowadzonych do środowiska prawie 4.600 sadzonek. Kolejne 1.400 sadzonek trafi do członków Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy w Rzeszowie.
Nasze środowisko wymaga ciągłej troski!
Świadomość społeczna dotycząca stanu środowiska naturalnego, możliwości jego ochrony oraz sposobów na to, aby ograniczyć negatywny wpływ człowieka na przyrodę, ciągle pozostawia wiele do życzenia. Uświadamianie i ciągłe powtarzanie, że każdy z nas może zrobić coś dobrego dla środowiska przy niewielkim wysiłku jest ważne. Do akcji sadzenia roślin miododajnych corocznie zaangażowani są przedstawiciele różnych środowisk. Sadzonki przekazane jednostkom samorządowym często sadzone są w pobliżu szkół, przedszkoli, urzędów, dróg i innych obiektów użyteczności publicznej.
O drzewach słów kilka...
Jak wiadomo, drzewa odgrywają bardzo ważną rolę w przyrodzie. Jeden hektar lasu liściastego może wyprodukować około 700 kg tlenu, co stanowi dobowe zapotrzebowanie na tlen dla ponad 2.500 ludzi. Jedno drzewo wytwarza w ciągu roku tlen wystarczający dla 10 osób. Ponadto drzewa oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, w tym metali ciężkich. Uwalniają również substancje lotne o właściwościach bakteriobójczych, poprawiających oddychanie i krążenie. Korzyści dla gospodarki wodnej polegające m.in. na zabezpieczaniu przed powodziami dzięki ograniczeniu spływu wód gruntowych oraz przechwytywaniu wody w czasie opadów. Kolejny dobroczynny wpływ drzew w tym zakresie to filtrowanie wód podziemnych dzięki oczyszczeniu ich z metali ciężkich i innych szkodliwych składników. Obniżenie temperatury podczas dokuczliwych upałów przez ocienianie i ewapotranspirację (wyparowywanie wody przez liście). Źródła podają, iż efekt chłodzący dużego drzewa jest równoważny wydajności pięciu klimatyzatorów pracujących 20 godzin na dobę. Naturalne schronienie dla zwierząt oraz ptactwa. Drzewa i zakrzewienia są siedliskiem licznych gatunków zwierząt oraz owadów. Ich obecność i stan zdrowia ma ogromny wpływ na różnorodność biologiczną środowiska naturalnego.
Drzewa jako podstawa pszczelarstwa
Od wielu lat słychać o masowym wymieraniu pszczół. Przyczyn jest wiele, np. bezmyślna chemizacja rolnictwa czy zasiewanie ogromnych połaci pół uprawnych jedną uprawą (monokultury), która zastępuje dawną szachownicę pól. Skutkuje to ograniczeniem bioróżnorodności, mniej jest roślin, traw, kwiatów. Cierpią na tym pszczoły i inne owady (zapylacze), które nie mają skąd zbierać nektaru. Z tego względu każde działanie, które powoduje wzrost pożytków dla pszczół jest bardzo cenne. Nektar zawiera cukry i jest pokarmem węglowodanowym dla pszczół, z kolei pyłek kwiatowy zawiera aminokwasy i jest pokarmem białkowym. W naszej strefie klimatycznej występuje około trzech tysięcy roślin nasiennych, które mogą być dobrym pożytkiem dla pszczół. Ważne jest, by zbiory trwały przez cały sezon – od wczesnej wiosny aż do późnej jesieni. Do roślin poużytkowych zaliczamy także drzewa liściaste i iglaste, na których bytują mszyce i czerwce wytwarzające spadź.
Wydajność miodowa i pyłkowa drzew
Jedną z możliwości wspomagania naszego pszczelarstwa jest właśnie sadzenie drzew i krzewów miododajnych. Poniżej przedstawiamy wydajność miodową popularnych gatunków drzew, które zostały posadzone w województwie podkarpackim w ramach zadania „Sadzenie drzew miododajnych, sposobem na ochronę bioróżnorodności w województwie podkarpackim”.
- klon jawor: 50 kg/ha
- klon polny: ok. 50 kg/ha
- klon pospolity: 100 kg/ha
- lipa drobnolistna: ok. 200 kg/ha, pyłkowa 35 kg/ha
- lipa szerokolistna: ok. 200 kg/ha, pyłkowa 35 kg/ha
- robinia akacjowa: ok. 65 kg/ha, pyłkowa ok. 15 kg/ha
Nie tylko drzewa są ważne dla pszczół!
Sadzenie drzew jest niezwykle cenne dla środowiska, jednak wiąże się również z pewnymi ograniczeniami. Ze względu na to, że drzewa tworzą trwałą zabudowę zieleni, wymagają one odpowiedniego miejsca i warunków do wzrostu. Należy przy tym brać pod uwagę sąsiedztwo innych upraw, zabudowę, przebieg linii energetycznych itd. Samorząd Województwa postanowił także rozszerzyć prowadzone działania o sadzenie krzewów miododajnych. Krzewy stanowić będą doskonałe uzupełnienie dostępności pożytków dla pszczół w okresach, kiedy są jeszcze niedostępne pożytki, jakie mogą one pozyskiwać z drzew. Również miejsca, w których można zasadzić krzewy miododajne, często nie pokrywają się z terenami zadrzewionymi. Krzewy nie wymagają ogromnych przestrzeni. Często rozpoczynają one swoje kwitnienie bardzo wczesną wiosną, gdy pszczoły po zimowaniu mają trudności w zdobyciu pożywienia. Krzewy doskonale wpływają na zatrzymywanie wody w glebie dzięki tworzeniu zacienienia. Dzięki sadzeniu krzewów uniemożliwiamy rozwój niekorzystnych, inwazyjnych gatunków roślin, jakimi są chwasty ruderalne. Sadzenie krzewów miododajnych jest bardzo cenną alternatywą dla popularnego w ostatnich latach sadzenia krzewów iglastych, które nie stanowią pożytku dla pszczół.
Wszystkie te argumenty przemawiają za tym, że zarówno edukacja w zakresie wpływu naszych działań na środowisko, jak również podejmowanie działań w tym zakresie jest cenne i zasługuje na wsparcie.
Artykuł powstał w ramach projektu pn. „Sadzenie drzew i krzewów miododajnych, sposobem na ochronę bioróżnorodności w województwie podkarpackim”, sfinansowanego ze środków Samorządu Województwa Podkarpackiego oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie.
Inf. Urząd Marszałkowski w Rzeszowie, opr. W. Plezia